Không ai phủ nhận sự ưu việt của mạng xã hội facebook. Facebook là nơi kết nối thông tin, kết nối bạn bè, người thân và thậm chí là “những người có thể biết”. Bạn bè cũ lâu nay mất tin, giờ có facebook tìm được nhau. “Những người có thể biết” trở thành bạn bè, thậm chí có người thành “tri kỷ” của nhau trên mạng ảo…
Những người tham gia mạng xã hội từ chỗ ít nổi tiếng trở thành nổi tiếng, nổi tiếng ít trở thành nổi tiếng hơn nhờ những bài đăng, những dòng trạng thái, những bức ảnh trên trang cá nhân của mình.
Mỗi facebook chỉ giới hạn 5.000 bạn bè, song lượng người theo dõi thì vô biên, có người từ vài nghìn, đến vài trăm nghìn, thậm chí có cả mấy triệu người theo dõi nhờ sự nổi tiếng trên không gian ảo. Điều đó có nghĩa rằng, những bài đăng của họ có sức ảnh hưởng, lan tỏa rất mạnh mẽ đến với mọi người.
Những bài đăng theo hướng tích cực sẽ tạo được những suy nghĩ, năng lượng tích cực để cho mọi người thấy gần nhau hơn, cuộc sống thi vị hơn và kịp thời sẻ chia với nhau để vượt qua những điều khó khăn thường nhật.
Những bài đăng mang hơi hướng tiêu cực, bóp méo sự thật, thậm chí có sự giả dối, bịa đặt sẽ là một đòn chí mạng đối với cộng đồng mạng, tạo tâm lý hoang mang, lo lắng, bất an về cuộc sống. Chưa kể sự móp méo đó sẽ là cơ hội để các đối tượng chính trị lợi dụng, xuyên tạc. Những người có sức ảnh hưởng lớn trên mạng xã hội vô hình chung sẽ thành công cụ của chúng. Ban đầu họ sẽ được tung hô, cổ xúy. Cộng đồng mạng cho rằng những bài viết của họ là chân lý, là hay, là sâu sắc cần được chia sẻ để lan tỏa. Những bài viết khơi gợi lòng trắc ẩn trong mỗi con người, nhằm lan tỏa điều tốt đẹp, nhưng đó cũng là một cách ru ngủ với luận điệu dân túy của các tay viết có sức ảnh hưởng lớn trên mạng xã hội. Những kẻ cơ hội chính trị được đà tung hô, bình luận và cho rằng chính quyền thiếu sự quan tâm, chính quyền bỏ bê người dân khi hoạn nạn, khó khăn, hoặc giả rộng hơn nữa chúng sẽ nhai lại luận điệu chê bai chế độ, nói xấu Đảng, Nhà nước…
Khi “làn sóng dịch Covid-19” lần thứ tư bùng phát và diễn biến khá phức tạp, gần như các địa phương đều có ca nhiễm bệnh SARS-CoV-2, nhiều người tốt, việc tốt, nhiều sự hỗ trợ, giúp đỡ nhau trong hoạn nạn, dịch bệnh đã được biết đến qua báo chí và cả mạng xã hội facebook cá nhân. Những câu chuyện người thật, việc thật, những hoàn cảnh khó khăn… đã được kịp thời xác minh hỗ trợ, giúp đỡ bởi hệ thống chính quyền các cấp và các đội tình nguyện viên xung kích của các địa phương. Mọi người cùng chung tay vượt qua dịch bệnh. Đảng, Nhà nước đã có những mệnh lệnh, quyết sách nhằm nỗ lực cao nhất để chống dịch một cách hiệu quả… Dẫu vậy, “truyền thông bẩn” trên mạng xã hội facebook hoạt động như là cách thêm dầu vào lửa trong giai đoạn khó khăn này. Nhiều facbook cá nhân có nhiều bài viết theo kiểu dân túy, không kiểm chứng, mang nặng cảm xúc cá nhân với những bài viết vô thưởng, vô phạt, thậm chí là bịa đặt với mục đích câu like, câu view, trục lợi cho bản thân. Nhiều người lập nhóm, hội để cùng nhau tự chạy phương tiện cá nhân từ miền Nam về quê nhằm gây sức ép cho các chốt kiểm dịch của các địa phương, sau khi có công điện của Thủ tướng Chính phủ về việc cách ly xã hội “ai ở đâu thì yên ở đó”. Việc này không chỉ nguy hiểm trong việc đi lại, di chuyển bởi quãng đường xa mà vi phạm quy định phòng, chống dịch bệnh, dễ làm phát sinh, lây lan dịch bệnh… lúc đó càng khó khăn hơn trong việc phòng, chống dịch.
Trên địa bàn tỉnh Quảng Bình, hiện tượng tin giả, bịa đặt, cắt ghép thông tin, nội dung một số vụ việc có liên quan đến tình hình Covid-19 đã xuất hiện trên một số facebook cá nhân và lan truyền trên các trang của hội, nhóm. Nhiều trường hợp đã được cơ quan chức năng gọi hỏi, nhắc nhở và xử lý tùy theo mức độ vi phạm. Đa số các trường hợp này đều cho rằng khi thấy có thông tin từ bạn bè hoặc của ai đó quen biết trên facebook thì không cần kiểm chứng thông tin đó đúng hay sai, và với mục đích câu like, câu view để tăng sự tương tác, tăng sự ảnh hưởng của facebook cá nhân nên đã nhanh chóng chia sẻ mà không lường trước được hậu qủa của nó… Hành vi người tạo tin giả, tin thất thiệt, tin không đúng với bản chất sự việc, bóp méo sự việc là hành vi vi phạm pháp luật. Người chia sẻ, phát tán thông tin đó cũng vi phạm pháp luật… và theo “ngôn ngữ” cộng đồng mạng thì đó là hành vi “tay nhanh hơn não”!.
Thiết nghĩ việc dùng mạng xã hội facebook không khác gì chơi dao hai lưỡi. Facebook là nơi để bày tỏ ý kiến cá nhân, nhưng nếu người dùng không ý thức được “liều lượng”, quá giới hạn cho phép thì dẫn đến vi phạm, bởi hoạt động của tất cả mọi người trên không gian ảo đã có Bộ Luật An ninh mạng điều chỉnh. Phản ánh con người, sự việc, hiện tượng một cách méo mó, không đúng bản chất sẽ là cơ hội cho các đối tượng lợi dụng, từ hiện tượng đó, các đối tượng sẽ quy chụp, nâng tầm và chúng cho rằng đó làn bản chất của xã hội. Việc những người có sức ảnh hưởng lớn trên mạng xã hội ảo tưởng về sức mạnh của mình, ảo tưởng với những “tút triệu like” với với các luận điệu dân túy dần dần sẽ dẫn dắt dư luận theo một chiều hướng xấu… Việc lan tỏa yêu thương, những câu chuyện, những việc làm, con người, những hiến kế hay và thậm chí phê phán những thói hư tật xấu của con người, xã hội phải bảo đảm yếu tố chân thật, khách quan, đó là yêu cầu tối thiểu khi bất kỳ ai muốn viết, muốn nói, muốn bày tỏ chính kiến của mình trên mạng xã hội. Có như thế thì việc tốt mới được nhân đôi, việc xấu cần phải xử lý và từng bước loại bỏ ra khởi đời sống xã hội.
Trung Thực
