Thắp hương thờ cúng, hóa vàng mã vào các ngày rằm, mùng một và các ngày cúng lễ, tết trong năm đã trở thành một nét văn hoá tâm linh không thể thiếu được của người Việt, kèm theo đó là số lượng khổng lồ vàng mã được đốt đi; việc thắp hương, hóa vàng mã không đảm bảo an toàn PCCC sẽ tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ về cháy, nổ cao, đe doạ đến tính mạng và tài sản của người dân.
Ước tính trung bình mỗi năm người Việt đã đốt hàng nghìn tấn vàng mã, tổng giá trị lên đến hàng trăm tỉ đồng trong các dịp Tết Nguyên đán, ngày rằm, mùng một, ngày cúng giỗ… Điều đó không chỉ gây lãng phí, mà việc thắp hương, hóa vàng mã còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ cháy, nổ, đe dọa đến tính mạng và tài sản của người dân.
Đã có không ít những vụ cháy nghiêm trọng xảy ra liên quan đến thắp hương thờ cúng và hóa vàng mã, điển hình như: vụ cháy chợ Kinh Môn (Hải Dương) dữ dội xảy ra vào chiều mồng 4 Tết Ất Mùi (ngày 22/2/2015), đám cháy kinh hoàng đã thiêu rụi 100 ki ốt trong chợ, thiệt hại lên đến hàng chục tỉ đồng.
Gần đây nhất là vụ cháy phòng trọ sau lễ cúng ông Công, ông Táo tại quận Đống Đa, TP Hà Nội vào ngày 04/1/2021 khiến 4 sinh viên tử vong, nguyên nhân cháy đang được điều tra, nhưng nhận định ban đầu có thể do hóa vàng mã.
Để phòng ngừa các nguy cơ xảy ra cháy nổ gây thiệt hại đáng tiếc về người và tài sản, Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH, Công an tỉnh Quảng Bình đưa ra khuyến cáo đối với người dân như sau:
- Bố trí nơi thắp hương thờ cúng, các vật dụng trang thiết bị trên bàn thờ đảm bảo khoảng cách an toàn PCCC, việc thắp hương phải có người trông coi, tránh việc thắp hương vòng qua đêm, không nên đi ra khỏi nhà khi hương trên bàn thờ chưa tắt. Đặc biệt hạn chế sử dụng nến khi thờ cúng, khi sử dụng nến cần phải được kê trên các đế đỡ không cháy.
- Đốt vàng mã phải có người trông coi, đúng nơi quy định, tránh xa những nơi có vật dễ cháy. Không đốt quá nhiều vàng mã, nhất là các loại vàng mã có khối lượng lớn. Tuyệt đối không đốt vàng mã ở những nơi có quy định cấm như: chợ, trung tâm thương mại, nơi có vật liệu dễ cháy,… Tại các chợ cần tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức về PCCC cho các hộ tiểu thương.
- Đốt vàng mã trong các dụng cụ làm bằng vật liệu không cháy như thùng kim loại (sắt, inox), lư đồng, bê tông,… có nắp đậy kín để tránh tàn lửa bay ra xung quanh, đốt ở nơi thông thoáng có các phương tiện chữa cháy ở xung quanh, khi đốt phải có người trong coi, phải đảm bảo tàn lửa tắt hẳn tránh để nguy cơ cháy xảy ra.
- Các thiết bị điện được bố trí trên bàn thờ cần đảm bảo an toàn PCCC, dây điện phải đảm bảo đủ tiết diện tránh quá tải, có thiết bị bảo vệ điện để tránh sự cố về điện có thể gây ra cháy.
- Tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức PCCC cho những người làm việc và phục vụ tại các cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng (đình, đền, chùa,…); phát trên loa tuyên truyền cho khách đến cúng, viếng, có ý thức chấp hành về PCCC.
- Khuyến khích mỗi gia đình nên trang bị bình chữa cháy xách tay dạng bột hoặc khí CO2 để xử lý những đám cháy nhỏ, mới phát sinh.
- Khi xảy ra cháy, nổ trong nhà dân, tất cả mọi người trong gia đình phải hết sức giữ bình tĩnh. Nhanh chóng hô hoán cho toàn bộ những người trong nhà biết để thoát nạn, tìm lối thoát nạn gần nhất để thoát ra ngoài ngôi nhà. Khi ngọn lửa đang bao trùm lối thoát nạn, các thành viên trong gia đình phải tập trung nhau lại, không chạy tán loạn, trong quá trình di chuyển nên men theo tường, bò hoặc đi khom. Muốn băng qua lửa để thoát ra ngoài có thể sử dụng chăn mỏng nhúng nước trùm lên toàn bộ người, dùng khăn mặt nhúng nước để che mũi hạn chế ngửi khói khí độc. Tuyệt đối không vào nhà vệ sinh đóng cửa lại, không chui dưới gầm giường, gầm bàn, gầm ghế, nếu làm như vậy chỉ kéo dài sự sống thêm vài phút, khói và khí độc sẽ nhanh chóng xâm nhập vào những khu vực đó gây ngạt khói dẫn đến tử vong. Do đó bằng mọi cách phải nhanh chóng thoát ra khỏi ngôi nhà bị cháy để tránh thương vong do ngạt khói, khí độc. Sau khi toàn bộ mọi thành viên trong gia đình đã thoát ra ngoài ngôi nhà bị cháy một cách an toàn, huy động mọi lực lượng và phương tiện để chữa cháy. Tiến hành gọi điện cho lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH, Công an tỉnh Quảng Bình theo số máy 114.
Mỗi người dân hãy tự nâng cao ý thức của mình, cẩn trọng trong việc thắp hương, hóa vàng mã, tuyên truyền với những người xung quanh về ý thức chấp hành quy định pháp luật về phòng cháy chữa cháy để cho những tục lệ tâm linh lâu đời của chúng ta thực sự trở thành một nét đẹp văn hoá của người Việt mỗi dịp Tết đến, Xuân về.
Hùng Nam – PC07 Công an Quảng Bình
