So với quy định tại Điều 104 Bộ luật hình sự 1999 thì quy định tại Điều 134 Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi 2017) về tội Cố ý gâu thương tích hoặc gây hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác đã rõ ràng cụ thể hơn.
Theo quy định của Điều 104 Bộ luật hình sự năm 1999, tội này chỉ gồm 4 khoản với định mức tỷ lệ thương tật được chia ra làm bốn mức là dưới 11%, từ 11% đến 30%, từ 31% đến 60%, trên 61%. Điều 134 BLHS năm 2015 (sửa đổi 2017) tuy vẫn giữ nguyên việc chia định mức tỉ lệ thương tật nhưng đã được chia ra làm 6 khoản với một số điểm mới sửa đổi và bổ sung để hoàn thiện hơn những quy định về tội này.
Khoản 1 Điều 134 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi 2017) so với khoản 1 Điều 104 Bộ luật hình sự 1999 đã quy định thêm hai điểm mới sau:
“b, Dùng a-xít nguy hiểm hoặc hóa chất nguy hiểm;
e, Lợi dụng chức vụ, quyền hạn”
Ngoài ra trong khoản này, đã đổi từ “trẻ em” thành “Người dưới 16 tuổi”. Đây là bước tiến rõ rệt trong quy định của pháp luật nhằm làm rõ những định nghĩa mà trước nay vẫn còn chung chung.
Về khoản 2, khoản 3 Điều 104 BLHS năm 1999, đã được chia thành 4 khoản riêng biệt trong điều luật mới. Theo đó, mức khung hình phạt cũng được quy định rạch ròi không gộp chung như trước, quy định này cũng đã phân chia giới hạn giữa tỷ lệ thương tật với các tình tiết tăng nặng trong cấu thành tội phạm, không còn sự thiếu rõ ràng như quy định cũ, rằng dù tỷ lệ thương tật thấp nhưng nếu có tình tiết tăng nặng thì vẫn quy đồng với mức tỷ lệ thương tật cao hơn.
Khoản 5 Điều 134 Bộ luật hình sự 2015 đã cụ thể hóa khoản 4 Điều 104 Bộ luật hình sự 1999. Theo đó, tình tiết định tính như “chết nhiều người”, “đặc biệt nghiêm trọng khác” đã được quy định rõ thành từng điểm rõ ràng:
“a) Làm chết 02 người trở lên;
1. b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm từ điểm a đến điểm k khoản 1 Điều này”
Thêm vào đó, Điều 134 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi 2017) còn quy định thêm một khoản mới về chuẩn bị phạm tội. Theo đó người chuẩn bị vũ khí, vật liệu nổ, hung khí nguy hiểm, a-xít nguy hiểm, hóa chất nguy hiểm hoặc thành lập hoặc tham gia nhóm tội phạm nhằm gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác sẽ bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
Trách nhiệm hình sự của người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi đối với tội quy định tại Điều 104 Bộ luật hình sự 1999 và Điều 134 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi 2017) cũng khác nhau. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự ở các khoản 3 và 4 của Điều 104 BLHS 1999 trong khi họ phải chịu TNHS ở tất cả các khoản của Điều 134 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi 2017).
Ngoài ra, về vấn đề khởi tố vụ án hình sự đối với tội này của người bị hại thì tại khoản 1 Điều 105 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 (BLTTHS) quy định:
“Những vụ án về các tội phạm được quy định tại khoản 1 các điều 104, 105, 106, 108, 109, 111, 113, 121, 122, 131 và 171 của BLHS chỉ được khởi tố khi có yêu cầu của người bị hại hoặc của người đại diện hợp pháp của người bị hại là người chưa thành niên, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất.”
Còn tại khoản 1 Điều 155 BLTTHS 2015 thì quy định:
“1. Chỉ được khởi tố vụ án hình sự về tội phạm quy định tại khoản 1 các điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155, 156 và 226 của BLHS khi có yêu cầu của bị hại hoặc người đại diện của bị hại là người dưới 18 tuổi, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất hoặc đã chết.”
Như vậy, tại khoản 1 Điều 155 của Bộ luật tố tụng hình sự 2015 đã có quy định rõ ràng hơn so với khoản 1 Điều 105 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003. Theo đó, tại Điều 155 Bộ luật tố tụng hình sự 2015, “Người chưa thành niên” theo như Điều 105 Bộ luật tố tụng hình sự 2003 đã được đổi thành “Người dưới 18 tuổi”. Điều 155 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 cũng có thêm quy định người đại diện của bị hại đã chết được quyền yêu cầu khởi tố vụ án hình sự.
Tiêu Dao
