Điều 91 BLHS năm 1999 với tên tội danh là tội trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài nhằm chống chính quyền nhân dân nhưng nội dung của điều luật lại quy định về hai nhóm tội phạm ở hai khoản độc lập với mức hình phạt khác nhau, đó là: (1) Trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài nhằm chống chính quyền nhân dân, với hình phạt là từ 03 năm đến 12 năm tù; (2) Tổ chức, cưỡng ép, xúi giục người khác trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài nhằm chống chính quyền nhân dân với hình phạt là từ 05 năm đến 15 năm tù.
Theo đó, để cá thể hóa TNHS, nâng cao tính rõ ràng, minh bạch của BLHS và hoàn thiện kỹ thuật lập pháp, BLHS năm 2015 đã tách Điều 91 BLHS năm 1999 thành hai điều luật: Điều 120. Tội tổ chức, cưỡng ép, xúi giục người khác trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài nhằm chống chính quyền nhân dân và Điều 121. Tội trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài nhằm chống chính quyền nhân dân.
So với Điều 91 BLHS năm 1999, cấu thành tội phạm và hình phạt quy định tại Điều 120 này được giữ nguyên, có điểm mới là quy định cụ thể hình phạt áp dụng đối với người chuẩn bị phạm tội với hình phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
– Khách thể của tội phạm này là an ninh đối nội và an ninh đối ngoại của Nhà nước CHXHCN Việt Nam.
– Hành vi thuộc mặt khách quan của tội phạm này là tổ chức, cưỡng ép, xúi giục người khác trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài.
Hành vi tổ chức cho người khác trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài được thực hiện bởi các hành vi cụ thể như làm hoặc tổ chức làm giấy tờ giả để lừa dối cơ quan có thẩm quyền trong việc xuất cảnh, nhập cảnh, cư trú, chuẩn bị phương tiện, vật phẩm cần thiết như tiền, vàng, tàu thuyền, lương thực, thực phẩm…để rời bỏ đất nước một cách lén lút hoặc bằng con đường công khai.
Hành vi cưỡng ép người khác trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài là thực hiện những hành vi, sử dụng những thủ đoạn buộc người khác phải trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài trái với ý muốn của họ.
Hành vi xúi giục người khác trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài là hành vi dụ dỗ, rủ rê, thuyết phục, khuyến khích…tác động vào tâm lý của người khác dẫn đến họ nảy sinh ý định và thực hiện hành vi trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài.
Tội phạm này có cấu thành hình thức: Tội phạm hoàn thành khi người phạm tội thực hiện một trong các hành vi thuộc mặt khách quan của cấu thành tội phạm. Việc có thực hiện được mục đích là người được tổ chức, xúi giục, người bị cưỡng bức trốn hay không trốn đi nước ngoài hoặc trốn hay không trốn ở lại nước ngoài không có ý nghĩa trong việc định tội mà chỉ có ý nghĩa trong việc quyết định hình phạt.
– Chủ thể của tội phạm này là bất kỳ người nào từ đủ 16 tuổi trở lên, có năng lực TNHS và đã thực hiện hành vi phạm tội.
– Mặt chủ quan của tội phạm: Tội phạm này được thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp. Mục đích của người phạm tội nhằm chống chính quyền nhân dân. Mục đích chống chính quyền nhân dân là dấu hiệu bắt buộc trong cấu thành tội phạm này. Nếu người thực hiện một trong các hành vi thuộc mặt khách quan của cấu thành tội phạm này nhưng không nhằm chống chính quyền nhân dân thì không cấu thành tội phạm này, mà tùy từng trường hợp có thể bị xử lý hành chính hoặc truy cứu TNHS về tội phạm tương ứng như tội tổ chức, môi giới cho người khác xuất cảnh, nhập cảnh hoặc ở lại Việt Nam trái phép quy định tại Điều 348 BLHS năm 2015, tội tổ chức, mô giới cho người khác trốn đi nước ngoài hoặc ở lại nước ngoài trái phép quy định tại Điều 349 BLHS năm 2015, tội cưỡng ép người khác trốn đi nước ngoài hoặc ở lại nước ngoài trái phép quy định tại Điều 350 BLHS năm 2015.
– Điều 120 BLHS năm 2015 quy định 3 khung hình phạt chính:
+ Khung 1. Quy định hình phạt tù từ 05 năm đến 15 năm áp dụng đối với người phạm tội trong trường hợp nghiêm trọng, rất nghiêm trọng.
+Khung 2. Quy định hình phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân áp dụng đối với người phạm tội trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng.
+ Khung 3. Quy định hình phạt tù từ 01 năm đến 05 năm áp dụng đối với trường hợp chuẩn bị phạm tội này.
Hình phạt bổ sung: Ngoài hình phạt chính, người phạm tội còn có thể bị áp dụng một hoặc một số hình phạt bổ sung quy định tại Điều 122 BLHS năm 2015, đó là tước một số quyền công dân từ 01 năm đến 05 năm, phạt quản chế, cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
| Điều 120. Tội tổ chức, cưỡng ép, xúi giục người khác trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài nhằm chống chính quyền nhân dân
1. Người nào tổ chức, cưỡng ép, xúi giục người khác trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài nhằm chống chính quyền nhân dân, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 15 năm. 2. Phạm tội trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân. 3. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. |
Tiêu Dao
