Luật An ninh mạng, sự cần thiết không thể bàn cãi

2590
Đánh giá bài viết

 

Ngày 28/6/2018, Văn phòng Chủ tịch nước đã công bố Lệnh của Chủ tịch nước về Luật An ninh mạng. Việc ban hành Luật là hoàn toàn cần thiết nhằm bảo vệ không gian mạng, an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội; đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân sử dụng không gian mạng.

 

 

 

Sự cần thiết phải có một luật riêng cho môi trường mạng.

 

Với sự phát triển như vũ bão của khoa học công nghệ, không gian mạng trở thành một bộ phận cấu thành không thể thiếu và đóng vai trò quan trọng trong xây dựng xã hội thông tin và phát triển kinh tế tri thức. Tuy nhiên, nhiều quốc gia đã nhận thức rõ về những mối đe dọa đối với an ninh mạng, coi đây là thách thức mới, mối đe dọa mới có tầm quan trọng và nguy hiểm cao nên đã cụ thể hóa thành các văn bản chính sách, văn bản pháp luật như luật hoặc văn bản dưới luật tại hơn 80 quốc gia, tổ chức, liên minh quốc tế như Mỹ, Anh, Đức, Hà Lan, Pháp, Canada, Hàn Quốc, NATO…nhằm tạo ra các thiết chế, cơ sở pháp lý chống lại các nguy cơ đe dọa đến an ninh quốc gia từ không gian mạng; thành lập các lực lượng chuyên trách về an ninh mạng, tình báo mạng, chiến tranh mạng, phòng chống khủng bố mạng và tội phạm mạng. Chỉ trong vòng 06 năm trở lại đây, đã có 23 quốc gia trên thế giới ban hành trên 40 văn bản luật về an ninh mạng.

Ở nước ta, vẫn còn những tồn tại, hạn chế về an ninh mạng cần khắc phục như: Tiềm lực quốc gia về an ninh mạng chưa đủ mạnh, chưa huy động, khai thác được sức mạnh tổng hợp để đối phó với các mối đe dọa trên không gian mạng. Tình trạng đăng tải thông tin sai sự thật, làm nhục, vu khống tổ chức, cá nhân tràn lan trên không gian mạng nhưng chưa có biện pháp quản lý hữu hiệu, dẫn tới nhiều hậu quả đáng tiếc về nhân mạng, tinh thần, thậm chí ảnh hưởng tới chủ quyền, lợi ích, an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội. Hoạt động phạm tội trên không gian mạng ngày càng gia tăng về số vụ, thủ đoạn tinh vi gây thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế, ảnh hưởng đến tư tưởng, văn hóa, xã hội. Hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia chưa được xác định và bảo vệ bằng các biện pháp tương xứng. Tình hình lộ, lọt bí mật nhà nước rất đáng lo ngại, nhiều văn bản quy định “Mật”, “Tối Mật”, “Tuyệt Mật” bị đăng tải trên không gian mạng. Một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn tới tình trạng trên là do nhận thức của các cơ quan, doanh nghiệp và cá nhân về bảo vệ bí mật nhà nước trên không gian mạng còn hạn chế, ý thức trách nhiệm của nhiều cán bộ, nhân viên trong bảo mật thông tin trên không gian mạng còn chưa cao, chế tài xử phạt chưa đủ sức răn đe.

 

 

Bộ Công an khẳng định, Luật An ninh mạng không bịt miệng dân chủ, không chống lại loài người như những luận điệu xuyên tạc.

 

Không gian mạng đang ứng dụng sâu rộng vào mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, tuy nhiên, sự phụ thuộc vào trang thiết bị công nghệ thông tin xuất xứ từ nước ngoài là mối đe dọa tiềm tàng đối với an ninh mạng nếu xảy ra xung đột. Để tránh bị tin tặc tấn công, thu thập thông tin, hoạt động tình báo, một số sản phẩm, dịch vụ mạng cần đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn nhất định, nhất là khi các sản phẩm, dịch vụ này được sử dụng trong hệ thống thông tin quan trọng và an ninh quốc gia, địa điểm cơ yếu, bảo mật, chứa đựng bí mật nhà nước. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về an ninh mạng chưa được xây dựng, các văn bản hiện hành chưa đáp ứng được yêu cầu phòng ngừa, đấu tranh xử lý các hành vi sử dụng không gian mạng vi phạm pháp luật.

Từ những tồn tại, hạn chế về an ninh mạng nói trên đã đặt đất nước ta trước những nguy cơ, đó là sự phát triển của mạng xã hội góp phần quan trọng phát triển kinh tế- xã hội, song cũng tạo môi trường thuận lợi cho các hoạt động tác động, chuyển hóa chính trị, khủng bố. Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo đã và đang tạo ra những thành tựu khoa học công nghệ vượt trội, đóng vai trò ngày càng quan trọng trong nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội nhưng cũng được dự báo sẽ gây nên “thảm họa” nếu không được kiểm soát chặt chẽ. Các thiết bị kết nối internet ngày càng phổ biến không chỉ mang lại những lợi ích to lớn cho cuộc sống con người, phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm quốc phòng- an ninh mà còn có thể bị sử dụng để tiến hành các cuộc tấn công mạng quy mô lớn. Các cuộc tấn công mạng có chủ đích không chỉ có thể phá hoại các mục tiêu, công trình quan trọng về an ninh quốc gia mà còn chiếm đoạt thông tin, tài liệu bí mật, chiếm đoạt để sử dụng các hệ thống dữ liệu lớn, dữ liệu nhanh phục vụ các ý đồ chính trị và hoạt động phạm tội.

 

Xây dựng và ban hành Luật An ninh mạng đáp ứng nhu cầu của thực tiễn 

 

Theo Cục An ninh mạng (Bộ Công an), trong 6 tháng đầu năm nay đã phát hiện 2.769 trang/cổng thông tin điện tử tên miền quốc gia, trong đó có 35 trang/cổng thông tin điện tử thuộc quản lý của các cơ quan Đảng, Nhà nước bị tấn công, thay đổi giao diện, chiếm quyền điều khiển, chỉnh sửa nội dung.

Từ đầu năm đến nay, Cục An ninh mạng cũng ghi nhận một số vụ việc điển hình như: Ngày 22/1/2018, hệ thống giao dịch tại Sở Giao dịch chứng khoán TP Hồ Chí Minh bị tấn công, không thực hiện khớp lệnh trong đợt giao dịch định kỳ xác định giá đóng cửa. Ngày 28/1/2018, hệ thống chech-in của hãng hàng không Vietjet Air bị tấn công khiến nhiều chuyến bay phải tạm hoãn.

Trước đó, năm 2017 cũng ghi nhận những vụ việc liên quan đến tấn công mạng cho thấy mức độ ngày càng nghiêm trọng. Điển hình như tấn công mạng của virus WannaCry (loại mã độc bắt cóc dữ liệu đòi tiền chuộc). Mã độc này đã lây nhiễm hơn 100.000 máy tính ở 74 quốc gia, trong đó có Việt Nam. Hay vụ tấn công vào Vietnam Airlines hồi cuối tháng 7/2016, hacker đã sử dụng virus cài phần mềm gián điệp vào máy của quản trị. Từ đó, tấn công thay đổi giao diện website, tấn công vào hệ thống âm thanh, màn hình thông báo tại nhà ga…

Các cuộc tấn công mạng không chỉ gây hại cho nền kinh tế, ảnh hưởng trật tự an toàn xã hội; mà các phần tử chống đối còn lợi dụng mạng Internet để tuyên truyền, xuyên tạc, kích động các hoạt động chống phá nhà nước, xúc phạm nhân phẩm cá nhân, bịa đặt thông tin gây hoang mang dư luận.

 

 

Luật An ninh mạng tạo hành lang pháp lý vững chắc để người dân có thể yên tâm buôn bán kinh doanh hay hoạt động trên không gian mạng.

 

Tình hình diễn biến trên không gian mạng đã đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với công tác an ninh mạng trong bảo vệ an ninh quốc gia và đảm bảo trật tự an toàn xã hội. Vì vậy, xây dựng và ban hành Luật An ninh mạng là nhiệm vụ cấp bách làm cơ sở pháp lý để phòng ngừa, ngăn chặn nguy cơ đe dọa an ninh mạng, bảo vệ chủ quyền, lợi ích, an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội; bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

 Một trong những mục đích quan trọng khi xây dựng Luật An ninh mạng là nhằm bảo vệ chủ quyền, lợi ích, an ninh quốc gia, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức tham gia hoạt động trên không gian mạng, xây dựng môi trường không gian mạng lành mạnh.

Việc ban hành Luật An ninh mạng sẽ góp phần hoàn thiện cơ sở pháp lý ổn định về an ninh mạng theo hướng áp dụng các quy định pháp luật một cách đồng bộ, khả thi trong thực tiễn thi hành. Phát huy được các nguồn lực của đất nước để bảo đảm an ninh mạng, phát triển lĩnh vực an ninh mạng đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế- xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân. Luật An ninh mạng còn nhằm mục đích bảo vệ chủ quyền, lợi ích, an ninh quốc gia, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động trên không gian mạng, xây dựng môi trường không gian mạng lành mạnh.

 

Ý nghĩa, tác dụng của Luật An ninh mạng

 

Thứ nhất, là cơ sở pháp lý quan trọng để bảo vệ an ninh quốc gia; xử lý đối với các hành vi vi phạm pháp luật, như: Chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bao gồm sử dụng không gian mạng tổ chức, hoạt động, cấu kết, xúi giục, mua chuộc, lừa gạt, lôi kéo, đào tạo, huấn luyện người chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Các hành vi xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xúc phạm tôn giáo, phân biệt đối xử về giới, phân biệt chủng tộc. Các hành vi phát tán thông tin gây hại cho tổ chức, cá nhân. Các hành vi xâm phạm trật tự an toàn xã hội. Các hành vi tấn công mạng, gián điệp mạng, khủng bố mạng và liên quan.

 

 

Kết quả biểu quyết của Quốc hội về dự thảo Luật An ninh mạng.

 

Thứ hai, nhằm bảo vệ hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia. Hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia được quy định trong Luật An ninh mạng là hệ thống thông tin khi bị sự cố, xâm nhập chiếm quyền điều khiển, làm sai lệch, gián đoạn, ngưng trệ, tê liệt, tấn công hoặc phá hoại sẽ xâm phạm nghiêm trong an ninh mạng. Với tiêu chí như trên, hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia được xác định trong các lĩnh vực quan trọng đặc biệt đối với quốc gia như quân sự, an ninh, ngoại giao, cơ yếu; trong lĩnh vực đặc thù như lưu trữ, xử lý thông tin thuộc bí mật nhà nước; phục vụ hoạt động của các công trình quan trọng liên quân tới an ninh quốc gia, mục tiêu quan trong về an ninh quốc gia hoặc những hệ thống thông tin quan trọng trong các lĩnh vực năng lượng, tài chính, ngân hàng, viễn thông, giao thông vận tải, tài nguyên và môi trường, hóa chất, y tế, văn hóa, báo chí. Chính phủ sẽ quy định cụ thể những hệ thông tin nào trong các lĩnh vực nêu trên thuộc Danh mục hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia.

Bảo vệ an ninh mạng đối với hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia được giao cho lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng, trực tiếp là lực lượng An ninh mạng thuộc Bộ Công an, lực lượng Tác chiến Không gian mạng thuộc Bộ Quốc phòng. Để bảo đảm phù hợp với hệ thống pháp luật trong nước, Luật An ninh mạng cũng giao Chính phủ quy định cụ thể việc phối hợp giữa Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Thông tin và Truyền thông, Ban Cơ yếu Chính phủ, các bộ, ngành chức năng trong trong việc thẩm định, đánh giá, kiểm tra, giám sát, ứng phó, khắc phục sự cố đối với hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia.

Thứ ba, nhằm phòng, chống tấn công mạng. Luật An ninh mạng là văn bản Luật đầu tiên quy định khái niệm của hoạt động “tấn công mạng”. Theo đó “Tấn công mạng là hành vi sử dụng không gian mạng, công nghệ thông tin hoặc phương tiện điện tử để phá hoại, gây gián đoạn của mạng viễn thông, mạng internet, mạng vi tính, hệ thống thông tin, hệ thống xử lý và điều khiển thông tin, cơ sở dữ liệu, phương tiện điện tử”.

 Như vậy hệ thống thông tin của cơ quan, tổ chức, cá nhân được bảo vệ trước hoạt động tấn công mạng theo quy định của Luật An ninh mạng. Các hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia được bảo vệ tương xứng với tầm quan trọng đối với an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội. Quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân được bảo vệ trước các hành vi tấn công mạng. Luật An ninh mạng cũng quy định cụ thể cơ chế phối hợp phòng, chống tấn công mạng của các bộ, ngành chức năng, xác định trách nhiệm cụ thể của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Ban Cơ yếu Chính phủ trong phòng, chống tấn công mạng.

 

                                                                                                                                                                                                                                                       BBT