Ở nước ta hiện nay, việc quản lý dân cư do nhiều bộ, ngành cùng thực hiện. Để phục vụ mục tiêu quản lý nhà nước, đồng thời, đảm bảo quyền và nghĩa vụ của công dân trong từng ngành, lĩnh vực, các cơ quan quản lý nhà nước đều cấp cho công dân một loại giấy tờ nên mỗi công dân có thể sỡ hữu nhiều loại giấy tờ với những con số khác nhau ( Giấy khai sinh, Giấy đăng ký kết hôn, Sổ hộ khẩu, Thẻ bảo hiểm y tế, Chứng minh nhân dân (Căn cước công dân), Hộ chiếu, Sổ bảo hiểm xã hội, Giấy phép lái xe, các loại thẻ, chứng chỉ…). Thông tin trong các giấy tờ này có nội dung trùng lặp (họ, tên, ngày tháng năm sinh, dân tộc, quốc tịch…) nên khi sử dụng các giấy tờ để truy nguyên công dân thì đều hiển thị các thông tin trùng nhau; tuy nhiên, khi tham gia các giao dịch, công dân lại không thể sử dụng một trong các giấy tờ trên để chứng minh tình trạng nhân thân của mình. Việc nghiên cứu, xây dựng các cơ sở dữ liệu mới chỉ tập trung vào mục tiêu quản lý nhà nước của từng ngành, từng lĩnh vực mà chưa đặt vấn đề kết nối chia sẻ thông tin chung về công dân giữa các cơ sở dữ liệu nên không khắc phục được tình trạng cục bộ, chia cắt thông tin về công dân, không thống nhất về thông tin cơ bản của một công dân trong các cơ sở dữ liệu, gây lãng phí nguồn lực về tài chính trong việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng(mở rộng cơ sở dữ liệu) và lãng phí nguồn nhân lực khi các cơ quan đều thực hiện việc nhập các dữ liệu trùng nhau.
Để khắc phục những hạn chế, bất cập trong công tác quản lý dân cư của các cơ quan quản lý nhà nước, ngày 08/06/2013, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 896/QĐ-TTg phê duyệt Đề án Đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân và các cơ sở dữ liệu liên quan đến quản lý dân cư giai đoạn 2013-2020. Ngày 20/11/2014, tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIII đã thông qua Luật Căn cước công dân, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2016. Trong đó quy định cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư là tập hợp thông tin cơ bản của tất cả công dân Việt Nam được chuẩn hóa, số hóa, lưu trữ, quản lý bằng cơ sở hạ tầng thông tin để phục vụ quản lý nhà nước và giao dịch của cơ quan, tổ chức, cá nhân, do Bộ Công an thống nhất quản lý. Việc xây dựng thành công cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư có vị trí, vai trò quan trọng trên mọi mặt của đời sống xã hội, đó là: (1)- Góp phần hiện đại hóa công tác quản lý cư trú thông qua việc trang bị hạ tầng kỹ thuật, hệ thống phần mềm, phần cứng, đường truyền dẫn trên phạm vi toàn quốc. (2)- Tổ chức thu thập, tạo lập hồ sơ dữ liệu gốc về dân cư thông qua hệ thống thông tin nghiệp vụ quản lý hành chính nhà nước về cư trú của ngành Công an và các hệ thống thông tin nghiệp vụ quản lý hành chính nhà nước khác có liên quan đến các chỉ tiêu thông tin cơ bản về dân cư được pháp luật quy định theo từng thời kỳ đảm bảo khoa học, khách quan, phù hợp với quy định của pháp luật trong quản lý hành chính nhà nước về cư trú, hộ tịch và các lĩnh vực khác có liên quan. Theo đó, mỗi công dân nước CHXHCN Việt Nam được cấp phát duy nhất một số định danh cá nhân kèm theo hồ sơ dữ liệu gốc được tổ chức quản lý, lưu trữ ổn định, lâu dài trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.(3)- Thực hiện việc cấp số định danh cá nhân cho công dân theo cấu trúc số được Chính phủ quy định qua cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để trao đổi, chia sẻ hồ sơ dữ liệu gốc của công dân với các cơ sở dữ liệu chuyên ngành, hệ thông thông tin của các cơ quan Nhà nước khác khi có nhu cầu nhằm đảm bảo tính nhất quán , chính xác, kịp thời về dữ liệu công dân trong tất cả các lĩnh vực quản lý hành chính nhà nước có liên quan; cung cấp thông tin tổng hợp về công dân theo yêu cầu khai thác của Chính phủ và cung cấp dịch vụ xác thực nhân thân theo nhu cầu của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân; thiết lập môi trường trao đổi, chia sẻ thông tin về công dân đảm bảo phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành về an ninh, an toàn thông tin, bí mật đời tư thông qua cổng thông tin điện tử về dân cư được triển khai tập trung tại Bộ Công an.(4)- Cung cấp thông tin về dân cư, phục vụ công tác PCTP, đảm bảo nắm và quản lý di biến động dân cư, quản lý đối tượng phục vụ công tác xác minh, truy tìm tội phạm, tìm kiếm tung tích nạn nhân, xác minh về nhân thân của một con người.(5)- Góp phần đơn giản hóa các thủ tục hành chính và các giấy tờ công dân, tăng cường sự minh bạch, mức độ phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong việc xử lý các thủ tục hành chính và nghiệp vụ chuyên ngành; qua đó thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội và hướng tới mô hình Chính phủ điện tử…
Để triển khai có hiệu quả dự án, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định số 2083/QĐ-TTg ngày 26/11/2015 về phê duyệt chủ trương đầu tư dự án Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và ban hành Chỉ thị số 07/CT-TTg ngày 13/03/2017 về việc tăng cường phối hợp triển khai xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Trên cơ sở đó, ngày 16/06/2016, Bộ Công an đã ban hành Quyết định số 2308/QĐ-BCA-C41 phê duyệt dự án Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và Quyết định số 1424/QĐ-BCA-C41 ngày 11/05/2017 về việc ban hành Kế hoạch triển khai Chỉ thị số 07/CT-TTg trong CAND.
Sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 07/CT-TTg, UBND tỉnh Quảng Bình đã ban hành 645/KH – UBND ngày 19/4/2017 triển khai thực hiện Chỉ thị 07/CT-TTg ngày 13/03/2017 của Thủ tướng Chính Phủ, trong đó xác định các nội dung công việc trọng tâm, cần thiết và phân công trách nhiệm cụ thể cho các sở, ngành liên quan, UBND các huyện, thị xã, thành phố tăng cường phối hợp triển khai xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư trên địa bàn tỉnh. Ngày 11/8/2017 UBND tỉnh ban hành Quyết định 2874/QĐ-UBND về việc thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện Đề án tổng thể đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân và các cơ sở dữ liệu có liên quan đến quản lý dân cư giai đoạn 2013 – 2020 (gọi tắt là Ban Chỉ đạo Đề án 896 tỉnh Quảng Bình). Ban chỉ đạo 896 của tỉnh do đồng chí Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh làm Trưởng ban; đồng chí Giám đốc Công an tỉnh làm Phó Trưởng ban thường trực; các Phó Trưởng ban là đồng chí Chánh Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh và Giám đốc Sở Tư pháp; các Thành viên là đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành: Công an tỉnh; Sở Thông tin và Truyền thông; Sở Nội vụ; Sở Tài chính; Sở Kế hoạch và Đầu tư; Sở Lao động – Thương binh và Xã hội; Sở Giáo dục và Đào tạo; Sở Y tế; Sở Giao thông vận tải; Sở Văn hóa và Thể thao; Sở Tài nguyên và Môi trường; Sở Khoa học và Công nghệ; Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh; Bảo hiểm Xã hội tỉnh.
Để chuẩn bị cho việc xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Công an tỉnh Quảng Bình đã ban hành kế hoạch triển khai thực hiện Chỉ thị 07/CT-TTg ngày 13/03/2017 về việc tăng cường phối hợp triển khai xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư trong công an nhân dân. Tổ chức rà soát, thống kê đơn vị hành chính; tổng số nhân khẩu, hộ khẩu, củng cố hồ sơ, tài liệu về quản lý dân cư và từng bước kiện toàn đội ngũ cán bộ phục vụ việc triển khai dự án; phối hợp Chi nhánh Viettel – Quảng Bình tiến hành khảo sát thực trạng, dự kiến bố trí lắp đặt thiết bị đường truyền, vị trí lắp đặt trang thiết bị phục vụ cho việc triển khai xây dựng Dự án ở Công an tỉnh, Công an các huyện, thị xã, thành phố và công an các xã, phường, thị trấn trong toàn tỉnh nhằm đánh giá thực trạng, khả năng phối hợp triển khai trên phạm vi toàn tỉnh.
Trong thời gian tới, để đẩy nhanh tiến độ triển khai xây dựng dự án Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Chỉ thị số 07/CT-TTg ngày 13/03/2017 của Thủ tướng Chính phủ trên địa bàn tỉnh Quảng Bình đòi hỏi phải có sự phối hợp chặt chẽ, thường xuên, có hiệu quả giữa lực lượng CAND với các sở, ban, ngành, địa phương. Trong đó cần tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm sau:
Một là, đối với UBND các huyện, thị xã, thành phố, các sở, ngành trên địa bàn tỉnh: Bên cạnh việc tăng cường tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về xây dựng, quản lý và khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư UBND các huyện, thị xã, thành phố, các sở, ngành cần phải thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả trách nhiệm được phân công trong Kế hoạch 645/KH – UBND ngày 19/4/2017 của UBND tỉnh triển khai thực hiện Chỉ thị 07/CT-TTg ngày 13/03/2017 của Thủ tướng Chính Phủ về việc tăng cường phối hợp triển khai xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư trên địa bàn tỉnh Quảng Bình và Quyết định 2874/QĐ-UBND ngày 11/8/2017 của UBND tỉnh về việc thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện Đề án tổng thể đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân và các cơ sở dữ liệu có liên quan đến quản lý dân cư giai đoạn 2013 – 2020. Căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ được giao, chỉ đạo các bộ phận liên quan tổ chức xây dựng, cung cấp dữ liệu, quản lý, khai thác và sử dụng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư tại địa phương
Hai là, đối với lực lượng CAND: Tiếp tục tập trung đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về Luật Căn cước công dân và các văn bản hướng dẫn thi hành. Trong đó, tập trung tuyên truyền, phổ biến, giáo dục về mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của việc xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc cung cấp, cập nhật và khai thác các thông tin về dân cư. Qua đó, tạo sự đồng thuận của các cấp, các ngành và sự ủng hộ, hưởng ứng tích cực của nhân dân trong quá trình triển khai xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Bên cạnh đó, các đơn vị, địa phương cần tăng cường tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ về cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, nghiệp vụ thu thập thông tin dân cư cho đội ngũ lãnh đạo, chỉ huy và cán bộ, chiến sỹ làm công tác thu thập, cập nhật thông tin dân cư, xây dựng, quản lý và khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư từ tỉnh đến cơ sở. Xác định trách nhiệm, phân công nhiệm vụ cụ thể trong việc thu thập thông tin dân cư cho công an các cấp và các đơn vị chức năng, trong đó gắn vai trò của cấp trưởng cơ quan, đơn vị trong chỉ đạo, tổ chức triển khai thu thập thông tin dân cư. Tổ chức cấp phát tài liệu, phiếu thu thập thông tin dân cư cho công an cấp huyện. Chỉ đạo lực lượng Cảnh sát QLHC về TTXH, Công an XDPT và PTX về ANTT, CSKV và Công an xã tăng cường công tác quản lý hộ khẩu, nhân khẩu, kịp thời bổ sung, cập nhật thông tin dân cư vào hồ sơ, sổ sách đang quản lý.
Thường xuyên hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc Công an các huyện, thị xã, thành phố tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ về xây dựng, quản lý và khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; chỉ đạo, điều hành việc triển khai thu thập thông tin dân cư trên phạm vi toàn tỉnh. Đồng thời, tiếp nhận, triển khai kịp thời hạ tầng kỷ thuật của dự án, đảm bảo nguồn nhân lực, đề xuất cấp ủy, chính quyền địa phương hỗ trợ kinh phí để đảm bảo các yêu cầu triển khai của dự án.
Trung tá,Thạc sỹ Phạm Thanh Hoàng
Phó Trưởng phòng phụ trách phòng PC64
