Ra đời trong những ngày sục sôi của Cách mạng tháng Tám, tuy còn non trẻ, song lực lượng Công an đã quán triệt và vận dụng sáng tạo các quan điểm, đường lối quần chúng của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, bám sát nhiệm vụ chính trị của đất nước, dựa vào Mặt trận Việt Minh và các đoàn thể cứu quốc để tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia đấu tranh với các thế lực thù địch, các loại phản động và tội phạm, bảo vệ chính quyền cách mạng non trẻ trước sự đe dọa của thù trong, giặc ngoài trong tình thế “Ngàn cân treo sợi tóc”. Trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, lực lượng Công an đã thực hiện cuộc vận động “3 không”, “Ngũ gia liên bảo”, “Phòng gian bảo mật”. Trong kháng chiến chống Mỹ đã phát động phong trào “Bảo vệ trị an”, “Bảo mật phòng gian”. Sau ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975), lực lượng Công an đã tham mưu Đảng, Nhà nước thống nhất các phong trào, cuộc vận động nhân dân tham gia bảo vệ ANTT trong toàn quốc thành phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc (ANTQ). Từ năm 2005 đến nay đổi thành “Phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ”.
Sức mạnh của Công an nhân dân bắt nguồn từ sức mạnh của đại đoàn kết toàn dân; phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ là một trong những phong trào cách mạnh của Đảng, là nội dung quan trọng của “Biện pháp vận động quần chúng”, là biện pháp cơ bản, chiến lược của ngành Công an. Làm tốt công tác vận động quần chúng là điều kiện cơ bản để nhân dân thực hiện quyền làm chủ trên lĩnh vực ANTT; để tập hợp, thu hút, hướng dẫn, nâng cao năng lực của nhân dân trong giải quyết những yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ ANTT, tạo thế trận phòng ngừa xã hội, làm nền tảng và tạo điều kiện cho lực lượng Công an tập trung triển khai sâu rộng phòng ngừa nghiệp vụ, phòng chống tội phạm, xây dựng lực lượng Công an trong sạch, vững mạnh. Với vai trò, ý nghĩa đó, ngày 16/6/1967, Bộ Công an đã ban hành Quyết định số 426/QĐ về việc thành lập “Phòng theo dõi phong trào bảo vệ trị an và xây dựng lực lượng Công an xã”, đây là tổ chức chuyên trách đầu tiên trực thuộc Bộ trưởng Bộ Công an (Ngày nay là Cục Xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ) có nhiệm vụ giúp Bộ trưởng chỉ đạo lực lượng Công an các cấp thực hiện nội dung, biện pháp vận động nhân dân tham gia phong trào “Bảo vệ trị an”, đấu tranh chống mọi âm mưu, hoạt động của bọn phản cách mạng, các loại tội phạm và xây dựng lực lượng Công an xã.
Thực hiện Quyết định số 96/QĐ-BNV, ngày 20/12/1981 của Bộ Nội vụ (Nay là Bộ Công an), Công an tỉnh Bình Trị Thiên thành lập phòng Xây dựng phong trào quần chúng bảo vệ ANTQ (PX17). Sau khi chia tách tỉnh (1989), ở Quảng Bình công tác xây dựng phong trào trực thuộc Văn phòng Công an tỉnh, đến năm 1994, Giám đốc Công an tỉnh có Quyết định số 1030/QĐ-PX11, ngày 27/9/1994 thành lập phòng công tác vận động quần chúng bảo vệ ANTT (PX28), ở cấp huyện thành lập Đội xây dựng phong trào và phụ trách xã về ANTT, đến năm 2007 đổi tên thành phòng Xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ. Ngày 16/6/2007, Bộ trưởng Bộ Công an ký Quyết định số 916/QĐ-BCA(X11) xác định ngày 16/6 hàng năm là Ngày truyền thống của lực lượng Xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ.
Trải qua 50 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, lực lượng Xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ đã tham mưu cho Đảng, Nhà nước, Lãnh đạo Công an và cấp ủy, chính quyền các cấp nhiều chủ trương, biện pháp quan trọng, cơ bản, chiến lược, tạo sự chuyển biến tích cực về công tác vận động toàn dân bảo vệ ANTQ, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong từng giai đoạn cách mạng, nổi bật là:
1. Đã tham mưu thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 92-CT/TW, ngày 26/6/1980 của Ban Bí thư về Cuộc vận động “Xây dựng lực lượng Công an nhân dân trong sạch, vững mạnh và đẩy mạnh phong trào quần chúng bảo vệ ANTQ trong tình hình mới”, Chỉ thị số 09-CT/TW, ngày 01/12/2011 của Ban Bí thư về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ trong tình hình mới”, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Pháp lệnh Công an xã, Chính phủ ban hành Nghị định số 06/NĐ-CP, ngày 21/1/2014 quy định biện pháp vận động quần chúng bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội và nhiều Nghị định khác về Công an xã, Bảo vệ dân phố, Bảo vệ CQDN, Đảng ủy Công an Trung ương, Bộ Công an ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị, thông tư, kế hoạch liên quan đến công tác xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ, công tác dân vận của lực lượng Công an nhân dân, nhờ vậy chất lượng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ ở cơ sở ngày càng được nâng cao, phát huy quyền làm chủ của nhân dân trên lĩnh vực ANTT, phục vụ thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng, Nhà nước và các địa phương.
2. Tham mưu cấp ủy, chính quyền các cấp tập trung xây dựng phong trào ở các địa bàn chiến lược, địa bàn biên giới, biển đảo, vùng dân tộc thiểu số, vùng tôn giáo, các khu kinh tế và các đô thị. Tham mưu ban hành và triển khai thực hiện Chỉ thị số 11-CT/BNV, ngày 7/6/1994 của Bộ Nội vụ (Nay là Bộ Công an) về “Đẩy mạnh phong trào quần chúng bảo vệ ANTQ vùng đồng bào theo đạo thiên chúa trong tình hình mới”, tổng kết 20 năm và tham mưu ban hành Chỉ thị số 09/CT-BCA, ngày 19/8/2014 về “Đẩy mạnh phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ trong đồng bào các tôn giáo”. Chỉ đạo, tổ chức vận động toàn dân tham gia thực hiện Nghị quyết số 09/CP; Chương trình quốc gia phòng, chống tội phạm; phòng, chống ma túy; phòng, chống mua bán người; xây dựng gia đình, khu dân cư, xã, phường, thị trấn, cơ quan, doanh nghiệp, nhà trường an toàn về ANTT, không có ma túy, tệ nạn xã hội; quản lý, giáo dục, giúp đỡ, cảm hóa người vi phạm pháp luật tại gia đình và tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù trở về địa phương; vận động đối tượng truy nã ra tự thú; thu hồi vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ; phòng, chống cháy nổ; giữ gìn trật tự an toàn giao thông… qua đó nâng cao ý thức, trách nhiệm và năng lực bảo vệ ANTT, tích cực tham gia phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. Phối hợp với các lực lượng trong và ngoài ngành tổ chức tuyên truyền với nhiều nội dung, hình thức phong phú, đa dạng. Xây dựng hàng chục chuyên đề, chuyên mục, hàng trăm tin, bài, phóng sự đăng trên đài phát thanh, truyền hình của Trung ương và địa phương, cấp phát tài liệu tuyên truyền, phát hành Bản tin phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ, Tạp chí ANTT.
3. Tham mưu, phục vụ cấp ủy, chính quyền, Ban chỉ đạo phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ xây dựng, nhân rộng nhiều mô hình, điển hình tiên tiến trong phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ. Trên địa bàn tỉnh Quảng Bình đã xây dựng nhiều mô hình, điển hình tiên tiến phù hợp, mang lại hiệu quả cao với từng vùng, từng lĩnh vực, chuyên đề, được chỉ đạo nhân rộng như: Mô hình “Tổ xung kích tự quản về ANTT”, “Xứ họ đạo bình yên, gia đình hòa thuận”, “Tổ liên gia tự quản về ANTT”, “Dòng họ tự quản”, “Khu dân cư an toàn về ANTT”, “Bốn giữ”, “Năm an toàn “, “Trường học an toàn về ANTT”… Các mô hình trong phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ được phát triển đa dạng, phong phú, thiết thực, có hiệu quả, mang tính xã hội hóa cao, đã phát huy được vai trò làm chủ, tính tích cực của nhân dân trong phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật; là cơ sở để xây dựng, củng cố thế trận an ninh nhân dân và thế trận quốc phòng toàn dân vững chắc.
4. Phối hợp, hướng dẫn Công an các cấp tăng cường liên kết, phối hợp với Ban Dân vận, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức thành viên và các ban, ngành ký kết và thực hiện có hiệu quả các nghị quyết liên tịch, kế hoạch liên ngành, chương trình, quy chế phối hợp nhằm huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị và của toàn dân tham gia phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ; thành lập Ban chỉ đạo thực hiện phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ triển khai thực hiện từ Trung ương đến cơ sở.
5. Tham mưu cấp ủy, chính quyền xây dựng, củng cố lực lượng Công an xã, Bảo vệ dân phố, bảo vệ cơ quan, doanh nghiệp và các tổ chức quần chúng làm công tác bảo vệ ANTT, kiện toàn về cơ sở pháp lý, bộ máy tổ chức, hoạt động ngày càng hiệu quả hơn, phát huy được vai trò nòng cốt bảo vệ ANTT ở cơ sở. Lực lượng chuyên trách làm công tác xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ được củng cố, kiện toàn từ Bộ đến cấp huyện, cán bộ làm công tác xây dựng phong trào hàng năm được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao bản lĩnh chính trị, kiến thức nghiệp vụ, pháp luật đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.
Ghi nhận những thành tích đã đạt được, trong 50 năm qua đã có nhiều tập thể và cá nhân trong lực lượng Xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ được Nhà nước, Chính phủ, Bộ Công an, Công an tỉnh và các cấp, các ngành khen thưởng.
Thời gian tới, dự báo tình hình ANTT tiếp tục diễn biến phức tạp, các thế lực thù địch gia tăng các hoạt động chống phá cách mạng Việt Nam, tội phạm và tệ nạn xã hội tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp, hoạt động tinh vi và manh động hơn. Điều đó đặt ra cho nhiệm vụ bảo vệ ANQG và bảo bảm TTATXH của lực lượng Công an nhiều khó khăn và thách thức. Để tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 09-CT/TW, ngày 01/12/2011 của Ban Bí thư, Chương trình hành động số 09-CTr/TU ngày 05/3/2012 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ trong tình hình mới”, phát huy vai trò tham mưu, nòng cốt, lực lượng Xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ các cấp cần tập trung tham mưu phục vụ Công an các cấp thực hiện có hiệu quả các công tác trọng tâm sau:
Thứ nhất, làm tốt công tác tham mưu phục vụ cấp ủy Đảng, Chính quyền tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý và điều hành đối với phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ; đề ra các chủ trương, kế hoạch, biện pháp xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ gắn với thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của đơn vị, địa phương; định kỳ sơ kết, tổng kết đánh giá tình hình, kết quả thực hiện.
Thứ hai, tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên, lực lượng vũ trang và nhân dân về phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ, nắm vững đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các chế độ, thể lệ, nội quy, quy tắc về bảo vệ ANTT; các phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm, tệ nạn xã hội; những sơ hở, thiếu sót trong công tác phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm để nhân dân chủ động áp dụng biện pháp phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả; quyền và nghĩa vụ của công dân trên lĩnh vực ANTT để từ đó tự nguyện, tự giác tham gia thực hiện nhiệm vụ bảo vệ ANTT.
Thứ ba, đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ phù hợp và đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ ANTT, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của từng vùng, từng khu vực, lĩnh vực, địa bàn cụ thể. Vận động toàn dân tham gia bảo vệ ANTQ, đảm bảo TTATXH; tích cực thực hiện Chiến lược quốc gia phòng, chống tội phạm, Chương trình quốc gia phòng, chống ma túy, mua bán người; phát hiện tố giác tội phạm, bài trừ tệ nạn xã hội; tham gia quản lý nhà nước về ANTT… tham gia xây dựng tổ chức Đảng, chính quyền, lực lượng Công an, đoàn thể, chính trị xã hội và các tổ chức quần chúng làm nhiệm vụ bảo vệ ANTT ở cơ sở; xây dựng, nhân rộng mô hình, điển hình tiên tiến trong phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ phù hợp với từng vùng, miền, lĩnh vực, địa phương có đặc điểm tương đồng; lồng ghép các phong trào cách mạng của Đảng, Nhà nước, các ban, ngành, đoàn thể và của lực lượng Công an.
Thứ tư, tăng cường mối quan hệ phối hợp trong công tác xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ. Tập trung đổi mới cơ chế phối hợp thực hiện có hiệu quả các chương trình phối hợp, kế hoạch liên ngành giữa lực lượng Công an với Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên, các ban, ngành. Tham mưu đẩy mạnh phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ trong cơ quan, doanh nghiệp, nhà trường đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ đảm bảo ANTT trong tình hình mới; phối hợp xây dựng và ký kết các quy chế phối hợp với các cơ quan, đơn vị trong công tác đảm bảo ANTT.
Thứ năm, tiếp tục nâng cao chất lượng lực lượng làm công tác phong trào một cách hợp lý, đảm bảo chức năng quản lý, chức năng tham mưu và tổ chức thực hiện các chủ trương, kế hoạch, biện pháp xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chuyên trách, bán chuyên trách làm công tác xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ. Chăm lo xây dựng lực lượng Công an xã, Bảo vệ dân phố, Bảo vệ cơ quan doanh nghiệp trong sạch, vững mạnh; phát huy vai trò các tổ chức tự quản của nhân dân làm nhiệm vụ bảo vệ ANTT ở cơ sở. Đề xuất bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách, đầu tư ngân sách, cơ sở vật chất, phương tiện và các điều kiện đảm bảo phục vụ công tác xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ.
Tin tưởng rằng, với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, cấp ủy, chính quyền và Công an các cấp, sự phối hợp của các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể từ Trung ương đến địa phương, sự tham gia xây dựng của toàn thể nhân dân. Phát huy truyền thống 50 năm xây dựng, trưởng thành, lực lượng Xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ Công an tỉnh Quảng Bình sẽ chung sức, chung lòng, khắc phục khó khăn, đề cao trách nhiệm, ra sức rèn luyện nâng cao trình độ mọi mặt, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, xứng đáng với sự tin tưởng của Cấp ủy, Chính quyền và nhân dân.
Đại tá Trần Minh Thùy
Phó Giám đốc Công an tỉnh Quảng Bình
