Thời gian qua, tình hình đối tượng hoạt động “tín dụng đen” diễn biến hết sức phức tạp, gây bất ổn, nhức nhối trong xã hội. Tại Quảng Bình, các đối tượng hoạt động khá tinh vi nhằm qua mắt lực lượng chức năng. Tuy nhiên, chỉ trong thời gian ngắn, Công an tỉnh đã xác lập chuyên án đấu tranh, khám xét các tụ điểm, thu giữ nhiều tài liệu liên quan, bắt giữ nhiều đối tượng, triệt xóa nhiều ổ, nhóm cho vay lãi nặng trên địa bàn.
Chị H. là một trong những nạn nhân của các đối tượng cho vay lãi nặng trên địa bàn thành phố Đồng Hới. Thấy lời quảng cáo qua tờ rơi: Hỗ trợ vốn kinh doanh với hình thức tín chấp, và đang gặp khó khăn trong làm ăn, nên chị đã liên hệ và vay 10 triệu đồng từ các đối tượng này. Sau thời gian “trả đúng, trả đủ”, việc làm ăn gặp khó khăn, việc thanh toán bị chậm trễ các đối tượng nhắn tin, gọi điện đe dọa khủng bố tinh thần và thậm chí là kéo đến nhà để gây sức ép trả nợ. Khi thấy con nợ không có khả năng, một số đối tượng khác gợi ý vay tiền của người này để trả cho người kia, dần dần, chúng đưa con nợ vào vòng luẩn quẩn, thậm chí hết khả năng chi trả vì lãi suất cao và số nợ lên tới hàng chục triệu, thậm chí hàng trăm triệu đồng… Tiếp xúc với chúng tôi, chị H than : Chị đồng ý vay 10 triệu, thì bị trừ 1 triệu phí, nó thu ngày đầu và ngày cuối hết 1 triệu nữa là 2 triệu, còn mình cầm về 8 triệu và buộc mình phải đóng cho nó 23 ngày, cộng hai ngày đầu cuối nữa là 25 ngày; tổng số trong 20 ngày đó nó ăn lãi mình là 3 triệu rưỡi, đóng 20 ngày cho đáo lại… Khi chưa có tiền để đáo hạn thì có người tới và mời chào vay tiền để trả cho nợ trước và cứ như thế mà nợ chồng nợ…
Thủ đoạn của các đối tượng càng ngày càng tinh vi nhằm qua mắt lực lượng chức năng. Với vỏ bọc là các công ty, doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh dịch vụ cầm đồ, hỗ trợ tài chính, các đối tượng chủ động tìm đến những người có nhu cầu vay vốn thông qua quảng cáo trên tờ rơi tiếp thị, qua mạng mạng xã hội, gửi tin nhắn bằng sim rác… chúng không cần thế chấp, chỉ cần có chứng minh thư nhân dân hoặc sổ hộ khẩu phô tô là tiền đến tay người tiêu dùng. Giấy tờ vay nợ không thể hiện lãi suất…
Là người ngoại tỉnh, đến Đồng Hới thuê nhà trọ để thực hiện cho vay lãi nặng, khi bị bắt, tại cơ quan điều tra, các đối tượng đã thừa nhận hành vi của mình. Đối tượng Đặng Văn Hiệp, khai nhận: Nhóm có 5 người, in và phát tờ rơi trên địa bàn thành phố Đồng Hới. Những khách hàng nào cần thì đến cửa hàng, bọn em tư vấn, nếu khách đồng ý vay thì bọn em cho vay với hình thức 10 triệu thì đóng 300 nghìn một ngày, và cứ 6 giờ chiều phải có mặt để đóng tiền. Thủ tục vay tiền chỉ cần chứng minh thư nhân dân, sổ hộ khẩu.
Cũng giống như đối tượng Đặng Văn Hiệp, đối tượng Nguyễn Anh Đức khai: Bọn em cho vay trả góp, với hình thức là góp hằng ngày, 10 triệu thì có 2 mức, với mức trả 200 nghìn một ngày thì người vay phải đóng trong vòng 60 mươi ngày; 300 nghìn một ngày thì người vay phải đóng trong vòng 40 ngày….
“Tín dụng đen” là một trong những nguyên nhân dẫn đến các loại tội phạm và tiềm ẩn nguy cơ gây mất an ninh trật tự trên địa bàn. Theo tài liệu cơ quan Công an thu thập được, hiện trên địa bàn toàn tỉnh có khoảng hơn 44 nhóm với hơn 277 đối tượng, trong đó có hơn 10 nhóm với gần 60 đối tượng, chủ yếu là người ngoại tỉnh đến Quảng Bình thuê nhà trọ để hoạt động cho vay lãi nặng. Khi con nợ chưa có tiền để trả nợ theo cam kết, các đối tượng thường nhắn tin, gọi điện để “khủng bố” tinh thần hoặc đe dọa, thậm chí chúng cùng với các đối tượng mang tiền án, tiền sự, đối tượng “xăm trổ” ngoài xã hội kéo tới nhà con nợ để gây sức ép nhằm trả nợ và thực hiện các hành vi như xiết nợ, đe dọa, ném chất bẩn, chất thải vào nhà, thậm chí hành hung con nợ để đòi tiền và buộc con nợ phải chịu lãi suất “cắt cổ”, có thể lên tới hơn 360%/năm và đồng bọn của chúng sẵn sàng bơm tiền để con nợ vay người sau, trả lãi cho người trước và cứ thế sẽ làm cho con nợ vào vòng luẩn quẩn, nợ nhiều người, khó khăn trong việc trả nợ…
Thượng tá Hoàng Đăng Khoa – Phó trưởng Phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh Quảng Bình, cho biết: Các đối tượng hoạt động theo hình thức cho vay lãi nặng hết sức tinh vi. Quá trình giao dịch, bọn chúng không thể hiện các giấy tờ, chứng từ về mặt pháp lý, mà chỉ hợp đồng bằng miệng. Vì vậy gây không ít khó khăn cho lực lượng điều tra trong quá trình thu thập tài liệu, chứng cứ. Thứ hai nữa là chúng hoạt động trá hình, thể hiện bằng các giấy tờ thuê xe hoặc các dịch vụ khác. Chúng cho vay địa bàn này nhưng tạm trú địa bàn khác, lưu động…
Việc đấu tranh với “nạn tín dụng đen” có lúc còn lúng túng hoặc không thể xử lý dứt điểm vì các thủ đoạn tinh vi của đối tượng nhằm “lách luật” khi làm thủ tục cho vay. Tuy nhiên, trong thời gian qua, lực lượng Công an Quảng Bình đã có đầy đủ tài liệu, chứng cứ, xác lập chuyên án đấu tranh. Lực lượng Cảnh sát hình sự cùng 13 đơn vị nghiệp vụ của Công an tỉnh với hơn 200 cán bộ, chiến sỹ chia làm 14 tổ công tác đồng loạt khám xét khẩn cấp nơi ở, khám xét hành chính, kiểm tra hành chính, triệu tập 43 đối tượng để đấu tranh. Bước đầu các đối tượng đã thừa nhận hành vi cho vay lãi nặng trên địa bàn tỉnh Quảng Bình với mức lãi suất cho vay từ 120% đến 365%/năm. Cơ quan chức năng đã có quyết định khởi tố vụ án, khởi tố một số bị can theo Điều 201 của Bộ luật hình sự năm 2015 về “Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự” để tiếp tục điều tra, làm rõ.
Ngô Quang Văn
